در مورد سریال "معمای شاه"اظهارنظر نمی‌کنم و دنبال دردسرهای اضافی برای خودم نیستم!/"کیف انگلیسی"را به دور از خیال‌پردازی ساختم/مردم آثار تاریخی را دوست دارند

گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: این روزها آثار تاریخی در تلویزون و شبکه خانگی با اقبال مردمی مواجه شده است. مجموعه تلویزیونی «معمای شاه» و سریال «شهرزاد» نمونه این آثار هستند. نمایش این آثار این پرسش قابل تامل را به پیش می‌کشد که دلیل این رویکرد تاریخی از سوی سازندگان چه بوده است و آیا شرایط و زمینه مساعدی درباره تولید مطلوب این گونه آثار در حال حاضر وجود دارد؟ و رویکرد و نگاه شکل یافته در این آثار تا چه حد مبتنی بر داده‌هایی واقعی و اثر گذار برای مردمان این سرزمین است؟ از این رو گفت و گویی مفصل و با رویکرد آسیب شناسانه و نگره ای کارشناسانه را با یکی از صاحب نظرترین سازندگان ژانر تاریخی در ایران صورت دادم که با ساخت مجموعه‌های تلویزیونی پُرمخاطبی چون «کیف انگلیسی» و «کلاه پهلوی» و با سابقه سال‌ها حضور در چرخه سینما و فعالیت های اجرایی می تواند به ایجاد گفت و گویی متفاوت و قابل توجه در باب آثار تاریخی در سینمای و تلویزیون ایران بینجامد.

*سراج24:آقای دُری، شما سریال های تاریخی قابل توجهی را برای رسانه ملی ساختید. اخیرا توجه به این گونه آثار در تلویزیون و شبکه نمایش خانگی با تولید آثاری افزایش یافته است. تولید این گونه مجموعه ها را چگونه می بینید؟

- دری: من فرد شایسته ای برای نقد آثار تاریخی که این روزها پخش می شود، نیستم!

*سراج24: اتفاقا شما با توجه به ساخت آثار تاریخی که مورد توجه مخاطبان هم بوده است و سابقه طولانی فیلمسازی می توانید در این باره نظر دهید.

- دری:به این دلیل که خودم دست اندرکار سریال های تاریخی بودم اگر هم موردی عنوان کنم شاید به سوء برداشت تبدیل شود. ممکن است شما بتوانید این کار را انجام دهید اما اگر من چیزی بگویم ممکن است بگویند فلانی 2 سریال تاریخی ساخته و حالا خود را همه کاره می داند! یا آدمی از من جوان تر بگوید که تو دیگر کی هستی؟ من دنبال دردسر اضافی برای خودم نیستم!

*سراج24: به عنوان کارشناس آثار تاریخی چه اظهار نظری دارید؟

- دری: این مجموعه ها حتما توسط افرادی کارشناسی شده و طبق برنامه ریزی لازم به تولید رسیده است.

*سراج24: فکر می کنید انتقاداتی که نسبت به «معمای شاه» خواهید داشت موجب تعبیر نادرستی توسط دوستان شود؟!

- دری:من در مورد «معمای شاه» اصلا اظهار نظری نکرده و نخواهم کرد و در مورد همکارانم چیزی نخواهم گفت اگر چه برخی از آن ها این کار را کردند! اما من دوست ندارم در مورد این آثار حرفی بزنم و هر نوع گفته ای را در این باره تکذیب می کنم.

*سراج24: البته ایرادی بر شما وارد نخواهد بود اگر نقطه نظری را درباره آثار سینمایی و تلویزیونی براساس دانش و تجربه خود صورت دهید. همان طور که اشکالی نداشته است که جزو داوران جشنواره فجر به بررسی و رای درباره آثار همکاران خود بپردازید!

- دری:آن جا هم که داور جشنواره بودم براساس نظر جمعی داوران تصمیم گرفتیم و من تنها نبودم و چند نفر درباره آثار و فیلمسازان نظر دادند. من هیچ وقت به عنوان کارشناس درباره همکارانم نظر نخواهم داد. من نیازی نمی بینم که درباره «معمای شاه» و سریال های دیگر نظر دهم و به من ارتباطی ندارد.

*سراج24: حالا به نظرتان چقدر مخاطب ایرانی علاقمند به پیگیری سریال های تاریخی نسبت به دیگر ژانرها است؟

- دری:مخاطب ایرانی آثار تاریخی را دوست دارد و دارای کنجکاوی درباره تاریخ و نیاکان و سرگذشت کشور خود است. بنابراین نمی توان این گونه آثار را نفی کرد اما باید توجه کنیم که امکان دارد برخی آثار خدای ناخواسته به دلیل کیفیت خود مخاطب را از این ژانر دور و یا نزدیک کند و این مساله ای دوره ای است.

یکی از موفقیت های سریال «کیف انگلیسی» این بود که وقتی در سال 1379 پخش شد سال ها بود که تلویزیون درباره دوران پهلوی کار نکرده بود و چند کار سخیف در این باره در ابتدای انقلاب شکل گرفته بود که مردم را از این گونه سریال ها دور کرده بود، چرا که آثار از واقعیت دور بودند و از طرفی مسئولان امر هم به دلیل دور ماندن از انتقادات از تولید این آثار صرف نظر کردند چرا که دیدند نتیجه معکوس می دهد! تا این که ما با نگاهی به دور از دروغ پردازی سریال «کیف انگلیسی» را ساختیم.

*سراج24: پس جدا از نوع ساخت، زمان مناسب برای تولید آثار تاریخی هم از نظر شما مهم می باشد؟

- دری:  بله، شرایط مناسبی که پس از سال ها فقدان سریال های تاریخی در اواخر دهه 70 وجود داشت و نگاه به دور از فریبندگی ما در «کیف انگلیسی» باعث توجه مخاطب شد و این در ساخت آثار تاریخی بسیار اساسی است که مخاطب احساس کند که سازنده اثر از وقایع تاریخی دور نیست.

البته از آن به بعد دیگر تلویزیون پشت سر هم به دنبال ساخت سریال های تاریخی رفت و نسخه ارائه شده ما تبدیل به کلیشه شد و بسیاری از المان های سریال «کیف انگلیسی» را در آثار مختلف تکرار کردند! البته تعدد کارها خوب است به شرطی که با احساس مسئولیت و دقت انجام شود و خدای ناکرده حالت نخ نمایی پیدا نکند. این ها بحث خیلی جامع و کارشناسی درباره آثار تاریخی است که عرض می کنم و اگر اثری تاریخی به شکلی درست ساخته نشود، به ضد خود تبدیل می شود و مردم حتی پس می زنند.

*سراج24: یعنی از نظر شما کیفیت یک اثر می تواند موجب تغییر سلیقه مردم نسبت به یک ژانر شود!

- دری: بله، به دلیل ابعاد گسترده مخاطبان در تلویزیون٬ این شرایط وجود دارد و برای سریال های تاریخی ما هم اتفاق افتاده است و این تاثیر را گذاشته است. از این نظر باید در این زمینه توجه لازم را داشته باشیم.

*سراج24: چه میزان از تخیل و نگاه سازنده در مجموعه های تاریخی می تواند بر واقعیات تاریخی سایه بیفکند؟

- دری: بحث های بسیاری در این باره وجود دارد و می توان در ضمن وفادار بودن به واقعیت تاریخی در مواردی به تخیل خود هم رجوع کرد. من در سریال های «کیف انگلیسی» و «کلاه پهلوی» این کار را کرده ام. «کلاه پهلوی» به شکلی وسیع تر در حد یک شهرستان انجام گرفت و در «کیف انگلیسی» این مساله در مورد شخصیت ها شکل گرفت، چرا که «کلاه پهلوی» موضوع محور و جامعه محور بود و «کیف انگلیسی» شخصیت محور بود که براساس یک سری رویدادهای تاریخی صورت یافت.

*سراج24: گفته بودید «کلاه پهلوی» را برای خدا ساختید! باز هم به دنبال این گونه آثار خواهید بود؟

- دری: حالا دیگر این مسائل نوعی اظهارنظر شخصی است. من در آن زمان فکر می کردم چنین نگرشی نسبت به دوران رضاخان برای جامعه ما ضروری است و این مساله را برای خودم و خدا پیش از ساخت حل کردم! این ها دیگر مسائل حاشیه ای است و نباید درباره اش مانور داد! من اگر شرایط بود٬ باز هم می توانستم مجموعه ای تاریخی بسازم اما شرایط آن برای من وجود نداشت.